Komórki, komórki i jeszcze raz... komórki!🦠

Dzisiaj zaczynam cykl postów o komórkach... 📱ale nie takich, których używamy na co dzień! Mowa tutaj o komórkach, które budują nasz organizm i dzięki którym możemy wykonywać wszelkie czynności życiowe.🦠  W tym artykule skupię się na przybliżeniu pojęcia "komórka", podziale organizmów ze względu na liczbę i funkcję komórek składających się na nie, a także rozróżnię 2 typy komórek.

KOMÓRKA- podstawowa jednostka strukturalna (budulcowa) i funkcjonalna każdego organizmu. 

Kształt: Zazwyczaj sześcienny, rzadziej kulisty (wynika to z tego, że nasz organizm jest mocno "upakowany", a komórki kuliste potrzebują przestrzeni).

Wielkość: Niewielkie struktury (wynika to z ich geometrii, takie małe rozmiary dają korzystny stosunek powierzchni do objętości i umożliwiają sprawniejszy i efektywniejszy transport substancji z i do komórki).

Organizmy nie są tak samo zbudowane pod względem komórkowym, dlatego możemy je podzielić, np. ze względu na liczbę i "stopień samodzielnego funkcjonowania" komórek.

Wyróżniamy:

A) Organizmy jednokomórkowe: jak sama nazwa wskazuje składają się z 1 komórki, która jest niezależna, czyli sama pozwala organizmowi na wykonywanie wszystkich czynności życiowych. Do tej grupy zaliczają się niektóre: bakterie, protisty, grzyby czy rośliny pierwotnie wodne. Przykłady takich organizmów, a które są nam dobrze znane to np. euglena czy pantofelek.

B) Formy kolonijne: zwane inaczej formą pośrednią. Tak jak organizmy wielokomórkowe składają się z grupy komórek, natomiast te podstawowe jednostki budulcowe i funkcjonalne pozostają (jak w przypadku jednokomórkowców) niezależne od siebie pod względem autonomii. Mogłyby one równie dobrze funkcjonować jako oddzielne, indywidualne struktury. Do tej grupy należą niektóre: bakterie i protisty, np. okrzemki.

C) Organizmy wielokomórkowe: na ich budowę składa się grupa uzależnionych od siebie komórek, pełniących odmienne funkcje. Te organizmy możemy podzielić jeszcze na 2 grupy: 

1) tkankowce- organizmy zróżnicowane bardziej pod względem tkanek i zazwyczaj o większych rozmiarach (np. rośliny, zwierzęta)

2) plechowce- organizmy mniej zróżnicowane pod względem tkanek i zazwyczaj o mniejszych rozmiarach (np. niektóre protisty, grzyby, rośliny pierwotnie wodne)

Organizmy możemy także podzielić ze względu na ich strukturę wewnętrzną komórki. Dokładnie w zależności od tego czy ich komórka/komórki posiadają jądro komórkowe czy też nie.

Wyróżniamy:

A) Eukarioty- przede wszystkim posiadają jądro komórkowe, są dosyć złożone pod względem strukturalnym i mają spore rozmiary, so tej grupy zaliczamy np. zwierzęta, rośliny, grzyby

B) Prokarioty- nie mają jądra komórkowego, są znacznie mniejsze, potrafią żyć w ekstremalnych warunkach, ich struktury wewnętrzne nie są tak zróżnicowane (znajdują się tam jedynie podstawowe/niezbędne organella), do tej grupy zaliczamy np. bakterie

Choć komórki eukariotyczne i prokariotyczne różnią się pod wieloma względami...

1) DNA eukariotów występuję w postaci liniowej i jest otoczone otoczką jądrową, podczas gdy DNA prokariotów występuje w postaci luźnej(nie ma otoczki, znajduje się bezpośrednio w cytozolu) i kulistej (jest nawinięte na białka niehistonowe)

2) W komórkach prokariotycznych nie występuje kompartmentacja (podział komórki na przedziały za pomocą systemu błon śródplazmatycznych) tak jak w komórkach eukariotycznych

3) Ściana komórkowa występująca u niektórych komórek eukariotycznych jest zbudowana z innych cukrów złożonych (polisacharydów) niż ściana komórkowa komórki prokariotycznej 

- u roślin- jest to celuloza

-u grzybów- jest to chityna

Natomiast u prokariotów - peptydo-glikan inaczej zwany mureiną

....to mają one również swoje podobieństwa...

1) obie są oddzielone od otoczenia błoną komórkową 

2) ich wnętrze wypełnia cytozol

3) obie mają rybosomy

4) obie mają materiał genetyczny w postaci DNA

Źródła i pomoce naukowe:

Podręcznik do biologii, zakres rozszerzony, Nowa Era, 2023

Strona Khan Academy: https://pl.khanacademy.org/science/biology

Kanał na yt: AniaOdBiologii